Restrukturyzacja to postępowanie, które daje niewypłacalnej firmie szansę, aby uniknąć upadłości  i zawrzeć układ z wierzycielami, a w konsekwencji odzyskać rentowność i dalej prowadzić działalność.

W wielu przypadkach restrukturyzacja oznacza tylko określenie nowych zasad spłaty zobowiązań, np. poprzez rozłożenie ich w czasie, zmniejszenie lub umorzenie odsetek. Wyróżnia się cztery pro­ce­dury postępowania:

       · sa­mo­dziel­ne zbie­ra­nie gło­sów w trybie postępowania o zatwierdzenie układu,

       · przy­spie­szo­ne­ postępo­wa­nie ukła­do­we­,  

       · postępowanie układowe,

       · sa­na­cję,

       · układ częściowy. 

Restrukturyzacja w pandemii COVID-19

W związku z pandemią, obok postępowania o zatwierdzenie układu (PZU), od grudnia 2021 r. wprowadzono covidowe uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne (UPR), które biło rekordy popularności w latach 2020 – 2021. Z analiz Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej wynika, że w 2022 r. ogłoszono 2379 postępowań restrukturyzacyjnych. Od 1 grudnia 2022 r. ta nadzwyczajna procedura już nie obowiązuje, a mimo to liczba postępowań w 2022 r. jest o 26% wyższa niż w 2021 r.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Przedsiębiorcy najczęściej występowali o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu, dlatego w artykule skupimy się na tej właśnie procedurze. Stanowiła ona ponad 90% wszystkich postępowań. Nic dziwnego, bo procedura w ramach postępowania o zatwierdzenie układu jest najprostsza, najszybsza, a co za tym idzie – również najtańsza. Poza tym udział sądu jest tutaj minimalny, w praktyce sprowadza się do zatwierdzenia już gotowego układu. Postępowanie jest inicjowane przez dłużnika i rozpoczyna się od zawarcia umowy z licencjonowanym doradcą restrukturyzacyjnym oraz niezwłocznym (zgodnie z wymogiem ustawowym) wyznaczeniem dnia układowego. Główną zaletą procedury z punktu widzenia dłużnika jest to, że już od dnia obwieszczenia otrzymuje on bardzo szeroki pakiet ochronny. W jego skład wchodzi m.in. całkowita ochrona przed postępowaniami egzekucyjnymi oraz przed wypowiadaniem dłużnikowi wszelkich umów o kluczowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa. Od dnia otwarcia postępowania dłużnik pozostaje pod ochroną 4 miesiące – do tego czasu ma zawrzeć układ z wierzycielami.

Z postępowania o zatwierdzenie układu wykluczeni są dłużnicy, których wartość wierzytelności spornych przekracza 15% ogółu zobowiązań wobec wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem. Oprócz tego ustawa wprowadza wyłączenia lub ograniczenia wobec deweloperów. W ramach tej procedury można natomiast przeprowadzać postępowania jako układy częściowe wobec wierzycieli takich, jak np. banki czy dostawcy.

Jeżeli dłużnikiem jest osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą bądź rolnik, wówczas układem objęte są również zobowiązania niezwiązane z prowadzoną działalnością.

Jak wcześniej wskazano celem postępowania o zatwierdzenie układu jest uniknięcie przez dłużnika upadłości. Aby to osiągnąć przygotowane są propozycję układowe, które mają skłonić wierzycieli do przyjęcia dogodnego harmonogramu spłaty zobowiązań. Postępowanie o zatwierdzenie układu zakłada samodzielne zbieranie głosów przez dłużnika.

Osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego pełni funkcję nadzorcy układu, ponadto zapewnia merytoryczne i formalne wsparcie dłużnika w przygotowaniu planu restrukturyzacji i wynikających z niego propozycji układowych.

Układ zawarty na zaproponowanych przez dłużnika zasadach zostaje zatwierdzony przez sąd, a następnie wykonywany.

Wpływ pandemii na problemy z płynnością finansową firm

Powody, które są przyczyną otwierania postępowań o zatwierdzenie układu, to w branży budowlanej i deweloperów problemy wywołane pandemią COVID-19, TJ. gwałtowne zmiany cen materiałów, odpływ pracowników z Ukrainy oraz coraz droższa obsługa zobowiązań finansowych.

Szybkie podjęcie środków zaradczych, jakim jest postępowanie restrukturyzacyjne obejmujące zakaz egzekucji i wypowiadanie umów może uratować firmę i jej majątku.

Co istotne, należy również wybrać odpowiedni rodzaj postępowania w zależności od indywidualnej sytuacji dłużnika – w tym zakresie najlepiej skorzystać ze wsparcia licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego.

Waldemar Łukaszowicz, prawnik, licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, Prezes Zarządu Fortis Restrukturyzacje sp. z o.o.