Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny doradza firmom znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej lub starającym się jej uniknąć. Przychodzi z pomocą przedsiębiorcom, który zależy na oddłużeniu firmy, ochronie majątku i uniknięciu upadłości.
Doradca restrukturyzacyjny jest osobą, która świadczy usługi w oparciu o prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne. Działalność doradcy restrukturyzacyjnego regulują:
- ustawa 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego – w zakresie przyznawania licencji i zasad sprawowania nadzoru;
- ustawa z dnia z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne – w zakresie pełnienia funkcji nadzorców układu, nadzorców sądowych, zarządców i tymczasowych nadzorców sądowych w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
- ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe – w zakresie pełnienia funkcji syndyków w postępowaniu upadłościowym;
- ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego – w zakresie pełnienia funkcji zarządców w egzekucji przez zarząd przymusowy w postępowaniu egzekucyjnym.
Działalność doradcy restrukturyzacyjnego jest ściśle powiązana z niewypłacalnością lub też samym zagrożeniem niewypłacalnością.
Zgodnie z art. 11 prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Z kolei art. 6 prawa restrukturyzacyjnego określa, iż przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
Postępowanie o zatwierdzenie układu – rekordzista wśród procedur restrukturyzacyjnych
W 2022 r. dłużnicy najczęściej występowali o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu (PZU). PZU stanowiło 90% wszystkich postępowań. W tego rodzaju procedurach dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym, który od tego momentu pełni funkcję nadzorcy układu. Nadzorca ma za zadanie pomóc w przygotowaniu propozycji układowych, przeprowadzeniu samodzielnego zbierania głosów oraz złożeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Nadzorca powinien również przekazywać wierzycielom informacje o sytuacji majątkowej dłużnika oraz możliwości wykonania układu, żeby każdy z nich mógł podjąć racjonalną ekonomicznie decyzję odnośnie głosowania za albo przeciwko układowi. Ciężar przeprowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu w głównej mierze spoczywa na dłużniku.
Nadzorca układu kontroluje czynności dłużnika dotyczące jego majątku oraz czy majątek dłużnika jest prawidłowo zabezpieczony przed zniszczeniem lub utratą. Z uwagi na to, że sąd restrukturyzacyjny rozstrzyga wyłącznie o zatwierdzeniu (lub nie) układu, całe postępowanie wnioskowe o zatwierdzenie odbywa się pod nadzorem doradcy. Wspiera ona dłużnika w zebraniu głosów wierzycieli niezbędnych do zawarcia układu, w przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego i propozycji układowych. Nadzorca układu sporządza spis wierzytelności (w tym również spornych). Składa też sprawozdania o możliwości wykonania układu. Wszystkie te działania doradcy restrukturyzacyjnego (w roli nadzorcy układu) mają utorować dłużnikowi drogę do pozytywnego rozpatrzenia jego wniosku o zatwierdzenie układu przez sąd.
Ochrona dłużnika w czasie restrukturyzacji
Otwarcie postępowania powoduje, iż postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wszczęte przed dniem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem tegoż obwieszczenia. Po zatwierdzeniu układu przez sąd jest umarzane.
Ponadto od chwili otwarcia postępowania nie można dłużnikowi wypowiedzieć:
- umów najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika;
- umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem obwieszczenia;
- umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi;
- innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa.
Zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego poprzez sądowe zatwierdzenie układu zawartego przez dłużnika z wierzycielami powoduje, że dłużnik musi je regulować na warunkach wynikających z układu.
Tak więc doradca restrukturyzacyjny we współpracy z dłużnikiem ma możliwość uchronić firmę przed egzekucją i upadłością.
Waldemar Łukaszowicz, prawnik, licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, Prezes Zarządu Fortis Restrukturyzacje sp. z o.o
