Trudna sytuacja makroekonomiczna i widmo globalnej recesji powodują wzrost zainteresowania firm procesem restrukturyzacyjnym. Dla wielu przedsiębiorców jest to ostatnia deska ratunku. W tym artykule odpowiemy na 10 najczęściej zadawanych pytań na temat restrukturyzacji.

Pytanie nr 1: Na czym polega restrukturyzacja firmy?

Restrukturyzacja firmy to postępowanie, które niewypłacalnej lub zagrożonej niewypłacalnością firmie stwarza szansę na uniknięcie upadłości i zawarcie układu z wierzycielami, a w konsekwencji odzyskanie rentowności i dalsze prowadzenie działalności.

• Postępowanie o zatwierdzenie układu do tryb, który cieszy się obecnie największą popularnością wśród dłużników. Jego główne zalety to: krótszy czas trwania, niższe koszty oraz szeroka ochrona przed egzekucjami.
• Restrukturyzacja jest dostępna dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek i rolników.
• Dłużnik niewypłacalny opóźnia się w wykonaniu zobowiązań pieniężnych ponad 3 miesiące. Zagrożenie niewypłacalnością oznacza bliską perspektywą niewypłacalności.
• W postępowaniu bierze udział licencjonowany doradca restrukturyzacyjny.
• Są 4 trypy postępowań restrukturyzacyjnych, które różnią się długością trwania, skomplikowaniem oraz poziomem ochrony i kosztami.

Postępowanie zapewnia ochronę przedsiębiorcy m.in. przed działaniami wierzycieli i organów egzekucyjnych. Takie działanie ma swoje umocowanie prawne w przepisach ustawy Prawo restrukturyzacyjne.

Z dniem 1 grudnia 2021 roku znowelizowane postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) zostało umieszczone w przepisach ustawy prawo restrukturyzacyjne. Jego podstawą stały się przepisy pierwotnego postępowania o zatwierdzenie układu oraz uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne tzw. covidowe, funkcjonujące w okresie 2020 – 2021 roku w oparciu o „Tarczę 4.0”.

Niewypłacalność a zagrożenie niewypłacalnością

Zgodnie z art. 11 prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

Art. 6 prawa restrukturyzacyjnego określa, iż przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.

Udział doradcy restrukturyzacyjnego

W każdym przypadku restrukturyzacji prowadzonej w oparciu o prawo restrukturyzacyjne wymagany jest udział osoby posiadającej licencję doradcy restrukturyzacyjnego. W wielu przypadkach restrukturyzacja oznacza tylko określenie nowych zasad spłaty zobowiązań, np. poprzez rozłożenie ich w czasie, zmniejszenie lub umorzenie odsetek. Jednakże niekiedy jest to bardzo złożony proces i dlatego koniecznym jest kontakt na początku działań z doradcą restrukturyzacyjnym by wybrać odpowiedni rodzaj postępowania.

Pytanie nr 2: Ile trwa restrukturyzacja firmy w postępowaniu o zatwierdzenie układu?

W 2022 r. ogłoszono 2379 postępowań restrukturyzacyjnych, ich liczba była o ponad ¼ wyższa niż w 2021 r. Dłużnicy najczęściej występowali o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu (PZU), które stanowiło ponad 90% wszystkich postępowań.

Postępowanie to cechuje się relatywną łatwością oraz szybkością w porównaniu do pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych, a to z tego powodu, iż co do zasady jest to postępowanie pozasądowe.

Czas jego trwania określony jest maksymalnie na 4 miesiące (tj. okres czasu, do którego powinien zostać złożony wniosek o zatwierdzenie układu), zaś dłużnik w jego toku zyskuje ochronę przeciwegzekucyjną oraz m.in. zakaz wypowiadania przez jego kontrahentów umów o strategicznym znaczeniu dla jego przedsiębiorstwa.

Po uzyskaniu pozytywnego wyniku głosowania, następuje zatwierdzenie planu spłaty przez Sąd i dalej dłużnik korzysta z ochrony. Postępowanie kończy się wraz z uprawomocnieniem się postanowienia o zatwierdzeniu planu spłaty.

Cała procedura trwa od 4 do nawet 12 miesięcy. Dla porównania postępowanie sanacyjne z reguły trwa ponad rok, a często trwa ponad 2 lata.

Pytanie nr 3: Jakie są korzyści z restrukturyzacji?

Postępowanie restrukturyzacyjne wiąże się z pewnymi ograniczeniami, ale przeważnie korzyści płynące z tej procedury są o wiele większe. Najważniejszą w nich jest uniknięcie przez dłużnika upadłości, zachowanie przedsiębiorstwa i dalsze jego prowadzenie.

Ponieważ dłużnicy najchętniej występują o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu (PZU) – stanowiło ono 90% wszystkich postępowań – skupmy się na restrukturyzacji w tym właśnie trybie.

Postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wszczęte przed dniem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem tegoż obwieszczenia.

Szeroki zakres ochrony dłużnika

Od chwili otwarcia postępowania nie można dłużnikowi wypowiedzieć:

• umów najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika;
• umów kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, umów leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem obwieszczenia;
• umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi;
• innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa.

Skutki restrukturyzacji

Zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego poprzez sądowe zatwierdzenie układu zawartego przez dłużnika z wierzycielami powoduje, że dłużnik musi je regulować na warunkach wynikających z układu.

W praktyce zaś do najczęściej stosowanych zalicza się:

• rozłożenie spłaty zaległości na raty;
• odroczenie terminu wykonania zobowiązań;
• umorzenie części (a niekiedy nawet całości) zobowiązań;
• konwersję wierzytelności na udziały lub akcje przedsiębiorstwa;

Restrukturyzacja – naprawdę warto!

Jak widać powyżej przywrócenie płynności finansowej jest kluczową korzyścią postępowania która skutkuje uniknięciem upadłości, powoduje korzystniejsze rozwiązania dla wierzycieli niż w przypadku postępowania upadłościowego i to jest główną zaletą.

Szybkość i pewność uruchomienia, niewielkie koszty w porównaniu z innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi o w połączeniu z szeroką ochroną przed egzekucjami stanowi główny czynnik skutkujący tym, że PZU zdecydowanie dominuje, jeśli chodzi o rodzaj wdrażanych restrukturyzacji w naszym kraju.

Pytanie nr 4: Czy restrukturyzacja chroni przed upadłością?

Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest ochrona dłużnika przed upadłością. W ustawie Prawo Restrukturyzacyjne wyraźnie wskazano, że zawarcie układu jest znacznie korzystniejszym rozwiązaniem problemów dłużnika niż jego zlikwidowanie w drodze procedur upadłościowych.

Stosownie do art. 9a prawa Upadłościowego nie można ogłosić upadłości przedsiębiorcy w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia lub prawomocnego umorzenia.

Celem postępowania jest zawarcie układu co do spłaty wierzytelności objętych układem i następnie jego wykonanie. Znika tym samym przesłanka do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Każdy sprawa jest inna i jest wymagane dokonanie analizy stanu ekonomicznego by następnie wybrać najlepszy wybór optymalnego scenariusza postępowania.

Szybkość i pewność uruchomienia, niewielkie koszty w porównaniu z innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi o w połączeniu z szeroką ochroną przed egzekucjami stanowi główny czynnik skutkujący tym, że postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) zdecydowanie dominuje, jeśli chodzi o rodzaj wdrażanych restrukturyzacji w naszym kraju.