Kłopoty ze spłatą zobowiązań finansowych dotyczą obecnie coraz szerszego kręgu osób, w tym także rolników. Prowadzenie gospodarstwa rolnego wiąże się z wieloma wyzwaniami, a koszty stale rosną. Spowolnienie gospodarcze wywołane pandemią SARS-CoV-2, kryzys finansowy wywołany wojną w Ukrainie, w tym rosnąca inflacja, negatywnie odbijają się na kondycji finansowej rolników, a kredyty są dla wielu z nich jedynym sposobem na to, aby dalej prowadzić gospodarstwo.
- Zawirowania polityczne, społeczne i gospodarcze postawiły rolników trudnej sytuacji finansowej.
- Podczas pandemii restrukturyzacja była nastawiona na ratowanie przedsiębiorstw.
- Pozasądowy charakter postępowania o zatwierdzenie układu (PZU), krótki czas trwania, niższe koszty i szeroka ochrona przed egzekucją, to najważniejsze zalety postępowania w tym trybie. Z tego względu rolnicy najczęściej korzystają z PZU.
Sytuacja rolników jest bardzo trudna, także z uwagi na niezbyt wysokie ceny skupu, a jednocześnie wysokie ceny surowców, maszyn i paliw. Wszystko to sprawia, że rolnicy niejednokrotnie muszą decydować się na korzystanie z kredytów czy innych form finansowania.
Nadzwyczajne regulacje covidowe
Z perspektywy ekonomicznej restrukturyzacja dotyczy zmian, których celem jest optymalizacja działania przedsiębiorstwa. I takie procesy miały miejsce od początku pandemii. W niektórych przypadkach restrukturyzacja była nakierowana na ratowanie przedsiębiorstw i zapewnienie im ciągłości działania. Tam, jeszcze przed przyjęciem rozwiązań antykryzysowych, takie postępowania były przede wszystkim prowadzone na podstawie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, ustawy o zwolnieniach grupowych, czy też rozwiązań obowiązujących w kodeksie pracy.
Restrukturyzacja gospodarstwa rolnego: na czym polega?
– Restrukturyzacja gospodarstwa rolnego to postępowanie, które zapewnia niewypłacalnemu lub zagrożonemu niewypłacalnością gospodarstwu szansę na uniknięcie upadłości i zawarcie układu z wierzycielami, a w konsekwencji odzyskanie rentowności i dalsze prowadzenie działalności – mówi Waldemar Łukaszowicz, licencjonowany doradca restrukturyzacyjny. – Postępowanie zapewnia ochronę rolnika m.in. przed działaniami wierzycieli i organów egzekucyjnych – dodaje. Takie działanie ma swoje umocowanie prawne w przepisach ustawy Prawo restrukturyzacyjne.
Ustawodawca wprowadził do systemu prawnego cztery rodzaje postępowań, które przeznaczone są dla podmiotów niewypłacalnych, jak i dla tych, którym grozi niewypłacalność, a mianowicie:
- postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU),
- przyspieszone postępowanie układowe,
- postępowanie układowe,
- postępowanie sanacyjne.
Postępowanie o zatwierdzenie układu
Charakterystyczną cechą postępowania o zatwierdzenie układu, odróżniającą tę procedurę od pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych, jest jej pozasądowy charakter.
Zgodnie z art. 11 prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Z kolei art. 6 prawa restrukturyzacyjnego określa, iż przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
W wielu przypadkach restrukturyzacja oznacza tylko określenie nowych zasad spłaty zobowiązań, np. poprzez rozłożenie ich w czasie, zmniejszenie lub umorzenie odsetek. Z tego powodu dłużnicy najczęściej występowali o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu (PZU). Bardzo często z uwagi na czas trwania, koszty oraz to, iż głównym problemem jest konieczność ustalenia nowego harmonogramu wysokości miesięcznych/kwartalnych rat spłaty zobowiązań.
2022 r. pod znakiem postępowań o zatwierdzenie układu
W 2022 r. dłużnicy najczęściej występowali o restrukturyzację w ramach postępowania o zatwierdzenie układu (PZU). PZU stanowiło 90 proc. wszystkich postępowań. W tego rodzaju postępowaniu dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym, który od tego momentu pełni funkcję nadzorcy układu. Nadzorca ma za zadanie pomóc w przygotowaniu propozycji układowych, przeprowadzeniu samodzielnego zbierania głosów oraz złożeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Nadzorca powinien również przekazywać wierzycielom informacje o sytuacji majątkowej dłużnika oraz możliwości wykonania układu, żeby każdy z nich mógł podjąć racjonalną ekonomicznie decyzję odnośnie głosowania za albo przeciwko układowi.
Rola doradcy restrukturyzacyjnego w procesie uzdrawiania gospodarstwa rolnego
Jeśli firmie grozi niewypłacalność lub już jest niewypłacalna – wpływają nakazy zapłaty lub rozpoczęły się zajęcia komornicze, które uniemożliwiają prowadzenie działalności to czas, aby skorzystać ze wsparcia doradcy restrukturyzacyjnego.
Dzięki jego wiedzy i doświadczeniu, firma może szybko i skutecznie przezwyciężyć trudności finansowe, zwiększyć szanse na przetrwanie i pozyskanie finansowania.
Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny może pełnić funkcję nadzorcy układu, nadzorcy sądowego lub zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym, ale też syndyka lub tymczasowego nadzorcy sądowego w postępowaniach upadłościowych.
Restrukturyzacja – na ratunek zagrożonym gospodarstwom rolnym
Takie postępowanie może okazać się ratunkiem dla wielu gospodarstw, które znalazły się w trudnej sytuacji. Szybkość i pewność uruchomienia, niewielkie koszty w porównaniu z innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi o w połączeniu z szeroką ochroną przed egzekucjami stanowi główny czynnik skutkujący tym, że PZU zdecydowanie dominuje, jeśli chodzi o rodzaj wdrażanych restrukturyzacji w naszym kraju.
Waldemar Łukaszowicz, prawnik, licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, Prezes Zarządu Fortis Restrukturyzacje sp. z o.o.
