Utrata płynności finansowej w przededniu zapowiadanego kryzysu gospodarczego to krótka droga do upadłości. O ile w poprzednim roku najbardziej zagrożone były przedsiębiorstwa budowlane, chemiczne i produkcyjne, o tyle obecnie żadna branża nie jest bezpieczna. Trzy sektory gospodarki, w których w 2022 r. ogłoszono najwięcej upadłości to przemysł, handel i budownictwo.
Niewypłacalność, czyli co?
Zgodnie z art. 11 prawa upadłościowego dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Z kolei art. 6 prawa restrukturyzacyjnego określa, iż przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
Niewypłacalni przedsiębiorcy zamiast poddawać się i składać wnioski o upadłość ratują się wybierając postępowania restrukturyzacyjne. O wzroście zainteresowania przedsiębiorców procedurami restrukturyzacyjnymi dobitnie świadczą najnowsze dane. W 2022 r. skorzystało z nich 2,2 tys. podmiotów gospodarczych – o 23% więcej niż rok wcześniej. Zdecydowana większość (ponad 90%) wybrała najprostszy wariant restrukturyzacji, czyli postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU). Ogłoszono upadłość 360 firm ponad 420 wniosków o upadłość oddalono. Dane te nie świadczą o dobrej formie polskich firm, informują natomiast o nowych możliwościach radzenia sobie z trudnościami.
Restrukturyzacja: szybciej, bezpieczniej i bez udziału sądu
W polskim systemie prawnym pojawiło się postępowanie, które można rozpocząć bez udziału sądu i bez oczekiwania miesiącami na decyzję o jego otwarciu. Daje automatyczną ochronę przed egzekucją ze strony wierzycieli. Aby otworzyć postępowanie o zatwierdzenie układu z obwieszczeniem w Krajowym Rejestrze Zadłużonych o ustaleniu dnia układowego (zapewniającego ochronę), trzeba przygotować spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych, wstępny plan restrukturyzacyjny oraz wykaz umów. Opracowanie tych dokumentów to pierwszy krok po podpisaniu umowy z doradcą restrukturyzacyjnym. Dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym, który od tego momentu będzie pełnić funkcję nadzorcy układu. Początkiem postępowania jest proces rozpoczyna się po tym, jak jego otwarcie zostaje obwieszczone w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
Od tej chwili, na czas czterech miesięcy, firmę obejmuje ochrona przed egzekucją oraz zostaje zawieszona możliwość wypowiadania jakichkolwiek zawartych przez nią umów. W razie zawarcia układu ochrona rozciąga się do wydania prawomocnego postanowienia o zatwierdzenia układu.
Wiele firm można uratować, gdyby tylko właściciele lub menedżerowie zarządzający firmą wcześniej zwracali się o ich prawną ochronę z powodu utraty płynności.
Restrukturyzacja – na ratunek przed likwidacją
Kryzys w przedsiębiorstwie, problemy związane z regulowaniem wymagalnych zobowiązań, wzrost cen energii, gazu i paliw, utrata dostawców i czasami również klientów, do niedawna oznaczały konieczność likwidacji przedsiębiorstwa lub złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Nowelizacja ustawy Prawo restrukturyzacyjne zmieniło sytuację niewypłacalnych przedsiębiorstw. Postępowanie naprawcze funkcjonowało w polskim systemie prawa do 1 stycznia 2016 roku jako element Prawa Upadłościowego i Naprawczego, czyli do dnia wejścia w życie przepisów Prawa restrukturyzacyjnego. Dzięki postępowaniu restrukturyzacyjnemu przedsiębiorstwo ma realną szansę na nowo stać się konkurencyjnym na rynku, funkcjonować i rozwijać się.
Restrukturyzacja i upadłość wiążą się ściśle z niewypłacalnością. Restrukturyzacja ma doprowadzić do uniknięcia upadłości. Można z niej skorzystać, aby doprowadzić do porozumienia z wierzycielami. Rolą postępowania upadłościowego jest zaś likwidacja majątku dłużnika i przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli. Po zakończeniu restrukturyzacji firma nadal funkcjonuje. Upadłość najczęściej kończy jej funkcjonowanie.
Tak więc gdy biznes przynosi zyski i są szanse na jego dalsze prowadzenie, które pozwolą przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli, warto rozważyć opcję rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego.
Szybkość i pewność uruchomienia tej procedury, niewielkie koszty w porównaniu z innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi w połączeniu z szeroką ochroną przed egzekucjami, stanowi główny czynnik skutkujący tym, że pozstępowanie o zatwierdzenie układu zdecydowanie dominuje, jeśli chodzi o rodzaj wdrażanych restrukturyzacji w naszym kraju.
Waldemar Łukaszowicz, prawnik, licencjonowany doradca restrukturyzacyjny, Prezes Zarządu Fortis Restrukturyzacje sp. z o.o.
